Liberaal guerrillero op links terrein.

Sven Gatz en het links-liberalisme – Johan Basiliades & Sigurd Vangermeersch

Midden april 2011 kondigde Sven Gatz, fractieleider voor Open Vld in het Vlaams Parlement, zijn afscheid van de nationale politiek aan. De Brusselaar was maar liefst twintig jaar actief in de politiek: drie jaar op een ministerieel kabinet, een jaar bij een administratie en zestien jaar in het parlement.  Maar nu verkoos Gatz om zijn mandaat als parlementslid ter beschikking te stellen van zijn partij: “Een goed volksvertegenwoordiger is een verhalenverteller, ik ben stilaan uitverteld.”, schreef hij in een persmededeling.Hij was niet alleen uitverteld, hij kreeg ook de functie van directeur van de Belgische Brouwers aangeboden: “Mijn passie voor bier is bekend. Ik ben zytholoog, microbrouwer, geef lezingen over de Belgische bierrijkdom, introduceerde het parlementsbier Halfrond, zorgde voor het Nerobier met de vzw Brussels Beer Capital of the World, enz. Ik zie mijn nieuwe opdracht dan ook als een fijne uitdaging om het Belgische bier als economisch en cultuurproduct op een positieve manier onder de aandacht te kunnen brengen de komende jaren.”

De twintig jaren voordien bracht Sven Gatz vooral het links-liberalisme op een positieve manier onder de aandacht. Om dit te illustreren besloten twee van zijn voormalige parlementaire medewerkers, Johan Basiliades en Sigurd Vangermeersch, het boekje ‘Liberaal guerrillero op links terrein’ te publiceren. Het kwam tot stand in samenwerking met het Liberaal Archief en het Willemsfonds, en bevat een getuigenis over hoe Gatz, tussen 1998 en 2003, aan het links-liberalisme een gezicht gaf in Vlaanderen.

De drie vrienden waren in de tweede helft van de jaren ’90 bijzonder actief bij de Volksuniejongeren (VUJO). Ze pikte er een oude latente traditie van radicale democratie en links-liberalisme op en begonnen dat actief en zelfs agressief binnen de Vlaams-nationalistische moederpartij te propageren. De Volksunie (VU) moest het Vlaamse D66 worden. D66, voluit Democraten 66, werd in 1966 gesticht door o.m. de charismatische Hans van Mierlo en ontwikkelde onder impuls van jeugdschrijver Jan Terlouw een uitgesproken sociaal liberaal partijprogramma.

In ‘Liberaal guerrillero op links terrein’ vinden we heel wat thema’s en gebeurtenissen die ook aan bod kwamen in het eerder beschenen boek ‘Het Blauwe boekje. Tweespraak over links-liberalisme opgetekend door Johan Basiliades’ (Uitgeverij Van Halewyck, 2003), maar bondiger en boordevol foto’s en illustraties. Laagdrempelig, heel aangenaam om te lezen tijdens een ontspannende zondagnamiddag. Zeker dankzij enkele opmerkelijke anekdotes.

Zo lezen we dat Johan Basiliades en Sigurd Vangermeersch als jongeren geen middelen onbenut lieten om de VU met een links-liberaal etiket te voorzien, althans dat was hun betrachting.  Zo publiceerde de VUJO in september 1997 een speciale editie van hun ledenblad Wij-jongeren, integraal gewijd aan de mogelijkheid en wenselijkheid van een paarse regering in België: de VU als links-liberale bindmiddel tussen liberale en socialisten. Voor de gelegenheid werd de zwart-gele layout geruild voor een paarse, met op de voorpagina Hans van Mierlo, en binnenin naast tal van artikels van en over D66, en ook een twee bladzijden lang interview met Guy Verhofstadt over paars, liberalisme en links-liberalisme.

Ondanks alle inspanningen van Sven Gatz en zijn politieke medestanders spatte de VU uit elkaar, en ook opvolger SPIRIT slaagde er niet in zijn rol waar te maken. De rest van het verhaal kennen de meesten onder ons: Gatz maakte de overstap naar Open Vld, anderen kozen voor Groen! of sp.a.

Wie meer wil weten over Sven Gatz als politicus, en de links-liberale stroming in Vlaanderen vindt in ‘Liberaal guerrillero op links terrein’ een geschikte inleiding. Het boekje kan besteld worden bij johan.basiliades@vldbrussel.be of 0495 21 05 01 of door een overschrijving van 8 euro op rekeningnummer 068-2452837-25 van Open Vld-Schaarbeek.

Een bedenking die ik me achteraf maakte: waarom is er nog geen boek geschreven over de geschiedenis van de VUJO, die sinds het uiteenvallen van de VU en SPIRIT, een onafhankelijke koers varen onder de naam L² (L kwadraat, verwijzend naar Links-Liberaal)? Dat boek zou ik meteen kopen. De VUJO zijn altijd een partij binnen een partij geweest, een zweeppartij zelfs. Het is één van de redenen waarom de N-VA, nog een erfgenaam van de VU, zo betuttelend omspringt met zijn jongerenafdeling. Bang dat de progressieve vleugel binnen de partij aan belang wint.

Johan Basiliades en Sigurd Vangermeersch
Liberaal guerrillero op links terrein. Sven Gatz en het links-liberalisme
LiberaalArchief – Willemsfonds
Brussel, 2011
96 blzn.
Adviesprijs: €8.00
Oplage:  500 exemplaren

Recensie door David Joly
Jong Vld Hoeilaart